Kar Dağıtım Tablosunun Düzenlenmesi ve Doldurma Sınırı

26.12.1992 tarih ve 21447 sayılı Resmi  Gazete’de yayımlanan 1 Numaralı Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği ile kar dağıtım tablosu “işletmenin dönem karının dağıtım biçimini gösteren tablodur.” şeklinde tanımlanmıştır.

Amacı ise özellikle sermaye şirketlerinde dönem karından, ödenecek vergilerin ayrılan yedeklerin  ve ortaklara dağıtılacak kar paylarının açıkça gösterilmesi ve şirketlerin hisse başına kar ile temettü tutarının hesaplanmasıdır.

3 sıra numaralı Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği ile ek mali tabloları (Satışların Maliyeti Tablosu, Kar Dağıtım Tablosu, Fon Akım Tablosu, Öz Kaynaklar Değişim Tablosu) düzenlemek zorunda olan işletmelerin belirlenmesinde aktif toplamı ve net satışların toplamının belirli bir rakamı aşması kriteri getirilmiştir.

8 sıra numaralı Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği ile ek mali tabloları düzenlemek zorunda olan mükelleflerin 1998 yılından itibaren verecekleri yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannamelerine  ek mali tablolardan sadece Kar Dağıtım Tablosu’nu eklemeleri yeterli bulunmuştur.

19.12.2000 tarih ve 24265 sayılı resmi gazetede yayımlanan 10 sıra numaralı Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği ile de ek mali tabloları düzenlemek zorunda olan işletmelerin belirlenmesi için Maliye Bakanlığı’nca aktif toplam ve net satışlara ilişkin ayrıca bir belirleme yapılmadığı takdirde, her yıl bir önceki yıl için geçerli olan parasal hadlerin yine bir önceki yıl için Vergi Usul Kanunu hükümleri uyarınca tespit edilen yeniden değerleme oranında arttırılarak uygulanacağı belirtilmiştir.

2000 yılı için 2001 yılında uygulanan kâr dağıtım tablosu düzenleme zorunluluğuna ilişkin parasal hadler 10 sıra numaralı Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği ile belirlenmiştir. Söz konusu tebliğ halen yürürlükte olup, 2014 yılında uygulanacak parasal hadler tebliğin 3. maddesi hükmü gereği  2013 yılı için Maliye Bakanlığı’nca belirlenen yeniden değerleme oranı olan %  3,93 oranında artırılarak dikkate alınacaktır.

Sonuç olarak ek mali tablolar  düzenlenmesi ve beyannamelere kar dağıtım tablosu eklenmesi zorunluluğuna ilişkin parasal hadler, 2013 yılı için aktif toplamı 12.106.500,00 TL veya  2013 yılı net satışlar toplamı 26.902.900,00 TL ’sını aşan mükelleflerin, 2013 yılı kurumlar vergisi beyannamesinde kar dağıtım tablosunu doldurmaları zorunludur.

1 Numaralı Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğinde Kar Dağıtım Tablosu       

a) TANIM : Kar dağıtım tablosu, işletmenin dönem kârının dağıtım biçimini gösteren tablodur.

b) AMAÇ: Kâr dağıtım tablolarının düzenlenme amacı, özellikle sermaye şirketlerinde dönem kârından, ödenecek vergilerin, ayrılan yedeklerin ve ortaklara dağıtılacak kâr paylarının açıkça gösterilmesi ve şirketlerin hisse başına kâr ile hisse başına temettü tutarının hesaplanmasıdır.

c) KÂR DAĞITIM TABLOSUNUN DÜZENLENME KURALLARI :

i) Kâr dağıtım tablosu; dönem kârından yapılan dağıtımla yedeklerden yapılan dağıtımı, ayrı ayrı gösterecek biçimde düzenlenir.

ii) Kâr dağıtım tablosunda; ödenecek vergiler ve yasal yükümlülükler, ortaklara ödenecek 1. ve 2. temettüler, ayrılan 1. tertip ve 2. tertip yasal yedeklerle statü yedekleri, olağanüstü yedekler ve kârdan ayrılan özel fonlar açıkça gösterilir.

iii) Dönem kârının dağıtımında; imtiyazlı payların bulunması halinde, imtiyazlı ve adi hisse senetlerine ödenen kâr payları, tabloda belirtilen bölümlerinde ayrı ayrı gösterilir.

iv) Katılma intifa senedi, kâra iştirakli tahvil ile kâr ve zarar ortaklığı belgesi ihraç edilmesi nedeniyle, bu senet sahiplerine mevzuat hükümleri çerçevesinde ödenen paylar, kâr dağıtım tablosunda ayrıca gösterilir.

d) KÂR DAĞITIM TABLOSUNUN BİÇİMSEL YAPISI : Kar dağıtım tablosu ek formda sunulan biçimde önceki dönem ve cari dönem verilerini içerecek şekilde düzenlenir .

e) KÂR DAĞITIM TABLOSU KALEMLERİNE İLİŞKİN AÇIKLAMALAR :

A – DÖNEM KÂRININ DAĞITIMI : Bu bölümde dönem kârının dağıtımı yer alır.

1. Dönem Kârı: Gelir tablosunda vergi ve yasal yükümlülüklerden önceki kardır.

2. Ödenecek Vergi ve Yasal Yükümlülükler: Dönem kârı üzerinden hesaplanan vergi ve diğer yasal yükümlülükleri kapsar.

3. Geçmiş Yıllar Zararı: Zararla kapanmış geçmiş faaliyet dönemlerinden gelen zararları ifade eder.

4. Birinci Tertip Yasal Yedek Akçe: Türk Ticaret Kanunu uyarınca ayrılması gereken % 5 birinci tertip kanuni yedek akçeyi ifade eder.

5. işletmede Bırakılması ve Tasarrufu Zorunlu Yasal Fonlar: Mevzuat gereği dönem kârından işletmede alıkonacak ihtiyat veya karşılıklar ile finansman fonu ve yenileme fonu gibi işletmenin mali yapısını güçlendirmek amacıyla oluşturulan fonlar.

6. Ortaklara Birinci Temettü: İşletmenin ödenmiş sermayesi üzerinden ilgili yasa hükmü ve ana sözleşmesi gereği ortaklarına dağıtacağı birinci tertip temettüdür.

7. Personele Temettü: Genel kurul kararıyla personele dağıtılacak temettüdür.

8. Yönetim Kuruluna Temettü: Genel kurul kararıyla yönetim kurulu üyelerine dağıtılması kararlaştırılan temettüyü kapsar.

9. Ortaklara İkinci Temettü: Genel kurul kararıyla ortaklara dağıtılması kararlaştırılan ikinci tertip temettüdür.

10. İkinci Tertip Yasal Yedek Akçe: Türk Ticaret Kanunundaki ilgili hüküm uyarınca ortaklara % 5 birinci temettü hariç, kalan kârın dağıtılması kararlaştırılmış kısmının onda biridir.

11. Statü Yedekleri: Ana sözleşme uyarınca ayrılması gereken yedekleri kapsar.

12. Olağanüstü Yedekler (Dağıtılmamış Kârlar): İşletmede olağanüstü durumlar dikkate alınarak bırakılan yedek veya geçmiş dönemle ilgili dağıtım konusu yapılmayan kârları ifade eder.

13. Diğer Yedekler: Genel Kurul kararıyla ayrılan diğer yedeklerdir.

14. Özel Fonlar: Çeşitli mevzuat hükümleri gereği işletmede bırakılan fonlardır.

B – YEDEKLERDEN DAĞITIM : Bu bölümde geçmiş yıllarda ayrılmış yedek ve dağıtılmamış kârlardan yapılan dağıtım yer alır.

1. Dağıtılan Yedekler: Geçmiş yıllarda ayrılmış ve bu dönem dağıtılan yedekleri kapsar.

2. II. Tertip Yasal Yedekler: Dağıtılacak yedek ve geçmiş yıl kârlarının onda birini ifade eder.

3. Ortaklara Pay: Dağıtılan yedek ve dağıtılmamış kârlardan ortaklara ödenecek kısmı kapsar.

4. Personele Pay: Dağıtılan yedek ve dağıtılmamış kârlardan personele ödenecek kısmı kapsar.

5. Yönetim Kuruluna Pay: Dağıtılan yedek ve dağıtılmamış kârlardan yönetim kuruluna ödenecek kısmı kapsar.

C – HİSSE BAŞINA KÂR : Dağıtım konusu kârdan hisse başına düşen pay burada yer alır.

D – HİSSE BAŞINA TEMETTÜ : Dağıtılan kârdan pay alanlara düşen kısım burada yer alır.

Kar dağıtımının hesaplanması ve doldurulması

Örnek:
Limited Şirketin 2013 yılı dönem karı 60.000 TL'dir. Şirketin toplam sermayesi 100.000 TL olup sermayenin tamamı ödemiştir. Şirket iki ortaklı olup ortakların sermaye payları eşittir. Toplam 100 pay adedi bulunmaktadır. Şirketin kanunen kabul edilmeyen 16.000 TL gideri bulunmaktadır. Şirketin şimdiye kadar ayırdığı 1. tertip yedek akçe tutarı 6.000 TL’dir. Şirket genel kurulu, dönem karından yasal kesintiler yapıldıktan sonra kalan kısmın dağıtılmasına karar vermiştir.

Cevap:
Kurumlar vergi matrahının hesaplanması aşağıdaki şekilde olur:

Dönem karı...............................................................60.000 TL
İndirimler (-)............................................................--------
İlaveler (+)  KKEG..................................................16.000 TL
Mali kar (kurumlar vergisi matrahı).............76.000 TL
Kurumlar vergisi…............. 76.000 x 0, 20 = 15.200  TL

I. Tertip Yedek Akçe Hesaplanması: (Dönem kârı x %5)................ 60.000 x %5 = 3.000 TL

I.Temettü Hesaplaması: (Sermaye x %5).....................100.000 x %5 =5.000 TL

II.Tertip Yedek Akçenin Hesaplanması
Dönem kârı...........................................................60.000 TL
Kurumlar vergisi (-)........................................(15.200 TL)
I.tertip yedek akçe (-).....................................(3.000  TL)
I.temettü (-) ........................................................(5.000 TL)
II.tertip yedek akçe matrahı.........................36.800 TL
II.Tertip yedek akçe......... 36.800 x %10 = 3.680 TL

II.Temettü ’nün Hesaplanması
Dönem kârı...........................................................60.000 TL
Kurumlar vergisi (-)........................................(15.200 TL)
I.tertip yedek akçe (-)..................................... (3.000  TL)
I.temettü (-) .........................................................(5.000 TL)
II.tertip yedek akçe (-).................................... (3.680 TL)
II.temettü...............................................................33.120 TL

Gelir Vergisi Stopajının Hesaplanması
I. temettü ...................................................................5.000 TL
II. temettü ................................................................33.120 TL
Gelir vergisi stopajı matrahı.............................38.120 TL
Gelir vergisi stopajı...............38.120 x %15 = 5.718  TL

Yukarıdaki hesaplamaya göre Kar Dağıtım Tablosu hazırlayacak olursak;

Hisse başına kar, dağıtılabilir net dönem kârından 100  hisse (hisse başına kar) ye düşen kardır. 41.800,00 TL ⁄100 = 418,00 TL'dir.

Ahmet YÜKSEKOL

Aday Meslek Mensubu

Yorumlar